Groei is ’n groot woord as ’n mens nog leer om te lees – ’n hele vyf letters! Groei is ook ’n groot woord in gemeenskappe en verhoudings – dit spruit stil-stil uit vormende verbintenisse en dra verrassende vrug. Dít ondervind die kinders sowel as die afgetrede grootmense van Hoekwil se leesprojek weekliks. ANNALISE WIID het een Donderdagmiddag saam met hulle gaan groei. Hoekwil is pragtig! Die klein dorpie in die Suid-Kaap lê lepel agter die groter, baie bekende Wildernis se rug. Skaars 5 km vanaf die N2, deur die vlei, en oor die rant, skuil die klein juweel. Hoekwil se dorp-hart het vier kloppende kamers, wat bruis van mens-aktiwiteit: In die middel staan die NG gemeente Die Vleie se kerkgebou. Weerskante daarvan is ’n groot aftree-oord en ’n bedrywige deli met vrolike bont vlaggies al om die stoep. En net oorkant die straat lag kinders op die laerskool se speelgrond. Rondom die dorp lê welige groen melkplase, natuurlike woude en denneplantasies. En effe opsy die woonbuurt Touwsranten. Magda van Zyl wag my verwelkomend voor die kerksaal in. Ek vra nie uit nie. Aanvaar sommer sy is die kerk se sekretaresse. Kom eers later my fout agter. Sy stel my voor aan Hans en Valerie Roux, die dryfkrag agter Die Vleie se leeshulp-projek. Ons herken mekaar dadelik. Het al vantevore ontmoet, toe Hans nog predikant was op Worcester. Dit gaan ’n lekker middag word … Binne wag klein tafels, elk met twee blou sagte sitplekstoele, reeds netjies en buite hoorafstand van mekaar gerangskik. In die saal, op die verhoog en in die klein vertrekkies langsaan. Die kinders gaan nou-nou hier instorm, sodra die skool uitkom. Intussen pak Hans prettige leesboeke voor op die verhoog uit. Hy groepeer dit volgens vlakke van leesvaardigheid. Van heel-in-die-begin se eenvoud, tot ’n bietjie verder tot nog ’n bietjie moeiliker. En lekkerder. Valerie sorteer papiere; pak potlode, skêre en plastieksakkies met woorde op ’n tafel uit. Die kinders word met ’n bussie aangery van Laerskool Touwsranten af. Die grootmense wat hulle met leesvaardigheid kom help, stap meesal sommer straat-af tot by die kerksaal. Almal is ooglopend bly om mekaar te sien. Glimlagte. Gretigheid. “Daar’s jou oom,” hoor ek ’n opgewonde stemmetjie. Hulle moes dit eintlik gesing het wanneer ons totsiens sê, maar hulle kan nie wag nie, het te lank uitgesien. Klaar gesing, gaan die grootmense en kinders saam verhoog toe. Die kinders kies self uit watter boekies hulle wil lees. Dan koers elke groepie na hulle eie tafeltjie toe en sit koppe bymekaar. Ek dwaal tussen hulle deur. Neem foto’s. Luister. Verkyk my: geduld en aanmoediging vat hande met leergierigheid en plesier. “Kyk,” beduie ’n vrou met ’n sagte stem, “die b se magie bult hierdie kant toe, en die d s’n staan daai kant toe, sien jy?” Een dogtertjie lê met haar kop teen ’n tannie se skouer en luister lekker terwyl haar maatjie voorlees. Party haak nog by baie woorde vas. Ander lees al feitlik vlot. ‘Ag nee, Oom’ Na ’n halfuur se saamlees, slaan een van die kinders die ghong: Kadwa! “Ag nee, Oom,” sê Hans se seuntjie, teleurgesteld. Die enetjie by Magda se tafel loer vinnig hoeveel blaaie van sy boek nog oor is. Kyk verlangend na haar. Wens hy kon dit nog gou klaar lees. Maar hulle moet groet; die bussie terug Touwsranten toe wag. En daar, by Seven Passes (’n plaaslike gemeenskapsontwikkelingaksie) se huiswerkprogram, wag sop en broodjies. Nadat die kinders weg is, koffie en koek die lees-helpers nog ’n rukkie gesellig saam. Die meeste van hulle is pensionarisse en lidmate van Die Vleie. Net twee is jongmense wat weekliks oorry van Wildernis af. Elke Donderdagmiddag van 14:00 tot 14:30 kom lees die grootmense saam met die kinders. Hans vertel: “Eendag het Wilmi Dippenaar van Seven Passes by die kerk kom praat oor hulle werk in die gemeenskap. Sy het genoem dat hulle ’n leesprojek vir laerskoolkinders begin het, en hulp sal waardeer. Toe ons vra wie wil help, meld 22 vrywilligers aan!” Dit lyk nie of een van die 22 spyt is nie. Inteendeel, hulle gloei behoorlik. Val mekaar amper in die rede om vir my te vertel hoe die betrokkenheid by die kinders hulle lewe verryk. En dis nie dat hulle lewe voorheen arm was nie. Hulle kom uit interessante beroepe en plekke. Maar die projek voeg op ’n besondere manier lewenswaarde toe. Vir Hans, die oud-predikant met die pastor-hart, is die betrokkenheid by die kind se lewe die beste: “Dit is so bevredigend om mettertyd die kind te sien oopmaak. Om te ervaar hoe verhouding ontstaan. ’n Mens leer ook sy omstandighede ken. My outjie het byvoorbeeld vandag vertel hy en sy ma het saam gepraat en hulle het besluit hulle gaan vir die goeie – hulle gaan ’n verskil maak. Dis wonderlik om sy vordering te sien.” Salmon Gerber is ’n gebore Olifantshoeker. So het Hoekwil toentertyd bekend gestaan, toe sy pa daar patatranke gekweek het. Vir hom is betrokkenheid by die leesprojek ’n “sielsaak”. Hy weet waar die kinders vandaan kom, sê hy. Hy wens net elke Donderdag daar was meer tyd. Dit is so positief om te sien hoe die kinders probeer. En groei. Soms sak enetjie weer terug. Dan vermoed jy dit gaan seker weer swaar by die huis. ’n Geroepenheid Willie Verwey, ’n oud-skoolhoof, en sy vrou, Rhea, glimlag oor die Touwsrantertjies. “Dis vir ons ’n geroepenheid om te kan help,” sê hy. “Wie van die kinders sou andersins vandag ’n halfuur gelees het? Hulle sou waarskynlik net gespeel het, of dalk kattekwaad aangevang het. Dit is wonderlik om te dink ons maak ’n belegging om die kinders se toekoms te verbeter. Ons leer self ook baie – veral van die bruin gemeenskap. ’n Mens kry mos nie altyd die geleentheid vir kontak met ander gemeenskappe nie. Nou geniet ons dit so. Dis lekker kinders dié!” Magda, wat ek met die ontmoet-slag as die sekretaresse aangesien het, is vandag vir die eerste keer hier. Afgetrede mense ry baie rond. Of kuier by hulle kinders wat ver woon. Hulle is nie vanselfsprekend elke Donderdag op die dorp nie. So was daar toe vandag te min vrywilligers om individuele aandag aan al die kinders te gee. Toe vra Hans of Magda se Bybelstudiegroep nie wil kom help nie. En daar kry sy toe die oulike seuntjie wat […]
